Η σύνδεση της έρευνας με την παραγωγή και την επιχειρηματικότητα
είναι ο πρωταρχικός στόχος του νέου Σχεδίου Νόμου για την Έρευνα, την
Τεχνολογική ανάπτυξη και την Καινοτομία, που κατατέθηκε προς ψήφιση στη
Βουλή.
Ο Χρήστος Βασιλάκος, Γενικός Γραμματέας Έρευνας και
Τεχνολογίας, διαθέτοντας άριστη γνώση επί των θεμάτων Ευρωπαϊκής
πολιτικής για την έρευνα και την καινοτομία, καθώς έχει εργαστεί επί
σειρά ετών, ως εκπρόσωπος του ΥΠΕΠθ, στο πλαίσιο της Μόνιμης
Αντιπροσωπείας της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και ως εθνικός
εμπειρογνώμονας στη Γενική Διεύθυνση Έρευνας και Καινοτομίας της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μιλάει στο epixeiro.gr για τον ρόλο της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας στην ελληνική οικονομία.
Η αποτροπή κατακερματισμού των πόρων που θα διατεθούν από το επόμενο ΕΣΠΑ (2014-2020), καθώς και η αποτροπή της «διαρροής εγκεφάλων» από την Ελλάδα είναι μερικά από τα ερωτήματα, στα οποία απαντάει, ο Γενικός Γραμματέας.
Πρόσφατα κατατέθηκε προς ψήφιση στη Βουλή το νέο Σχέδιο Νόμου για την Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτομία. Ποιες πιστεύετε ότι θα είναι οι βασικές αλλαγές που θα επιφέρει στον ερευνητικό ιστό της χώρας μας;
Με το νέο Σχέδιο Νόμου στοχεύουμε στον εκσυγχρονισμό του εθνικού θεσμικού πλαισίου που διέπει την Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτομία (ΕΤΑΚ), χωρίς συνοριακούς, εδαφικούς ή άλλους περιορισμούς, εναρμονισμένου με το αντίστοιχο Ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο, το οποίο θα διέπεται από τις αρχές της αριστείας, της αξιοκρατίας και της διαφάνειας. Πρόκειται για ένα Σχέδιο Νόμου σύγχρονο, απλό, ευθυγραμμισμένο με τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας, και προσανατολισμένο να συνδέσει την Έρευνα με την Παραγωγή και την Επιχειρηματικότητα. Σκοπός του, μετά από 29 χρόνια ισχύoς του υφιστάμενου νόμου, είναι να συμβάλει στην περαιτέρω πρόοδο της τεχνολογίας, στην ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού και στην ανάπτυξη και δημιουργία ενός ανταγωνιστικού οικοσυστήματος έρευνας και καινοτομίας στη χώρα μας.
Ποιός είναι ο ρόλος της Έρευνας και της Καινοτομίας στην οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας για τα επόμενα χρόνια;
Η Έρευνα και η Καινοτομία καλείται να παίξει, σε σχέση με το παρελθόν, ένα πολύ πιο σημαντικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη και στην έξοδο της χώρας από την κρίση. Στο επόμενο ΕΣΠΑ (2014 – 2020) τα κονδύλια που θα διατεθούν για δράσεις Έρευνας και Καινοτομίας θα είναι πολύ μεγαλύτερα από αυτά που διατέθηκαν κατά τις προηγούμενες Προγραμματικές περιόδους. Θα εφαρμοστούν νέες πολιτικές, όπως αυτή της Έξυπνης Εξειδίκευσης, η οποία προσβλέπει στην εστίαση των προσπαθειών και των πόρων σε ορισμένους τομείς προτεραιότητας ώστε να μην υπάρχει κατακερματισμός των πόρων και το αποτέλεσμα να είναι ορατό από την οικονομία.
Έχει τη δυνατότητα το ελληνικό ερευνητικό δυναμικό να βοηθήσει στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας;
Βεβαίως... Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω η Ελλάδα διαθέτει ερευνητές υψηλής ποιότητας και ανταγωνιστικότητας. Αυτό που χρειάζεται, και προς την κατεύθυνση αυτή δουλεύουμε στη ΓΓΕΤ, είναι να δημιουργήσουμε τις συνθήκες ώστε το δυναμικό αυτό να συνεργαστεί με τις επιχειρήσεις για την παραγωγή καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών με στόχο την εξαγωγή τους στην παγκόσμια αγορά.
Πιστεύετε δηλαδή ότι είναι αναγκαία η σύνδεση της έρευνας με την επιχειρηματικότητα.
Αναμφισβήτητα, ναι. Όπως σας ανέφερα ήδη, το νέο Σχέδιο Νόμου για την Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτομία, δίνει τη δυνατότητα να συνδεθούν τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα με την επιχειρηματικότητα. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να ξεπεράσουμε την έρευνα για την έρευνα και να προσανατολιστούμε στην έρευνα για την παραγωγή, που θα συνεισφέρει στην ανάπτυξη με την προσέλκυση επενδυτών και στην απασχόληση με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Μ' αυτό τον τρόπο θα ενεργοποιήσουμε αυτό που αποκαλείται «τρίγωνο της γνώσης», Εκπαίδευση – Έρευνα –Καινοτομία και θα κατευθύνουμε τις προσπάθειές μας προς την πορεία του «Ερευνώ – Καινοτομώ – Επιχειρώ για την Ελλάδα».
Το τελευταίο διάστημα γίνεται λόγος για μείωση των κονδυλίων, από τα οποία χρηματοδοτούνται ερευνητικά προγράμματα. Θα μπορούσατε να μας δώσετε μια πιο σαφή εικόνα της υπάρχουσας κατάστασης;
Όντως, τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης οι επενδύσεις για έρευνα στη χώρα μας είναι μειωμένες, όπως άλλωστε και στους περισσότερους τομείς του δημοσίου. Αυτές φτάνουν μόλις το 0,69% του ΑΕΠ στο τέλος του 2012. Είναι, όμως, ενθαρρυντικό ότι ο ιδιωτικός τομέας τα τελευταία χρόνια δεν ακολουθεί σε μειώσεις, αλλά αντίθετα αυξάνει τα κονδύλια που αφιερώνει στην έρευνα. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την υψηλή απορροφητικότητα κονδυλίων από τον ερευνητικό ιστό, είτε δημόσιο είτε ιδιωτικό, κατατάσσει τη χώρα μας στην πρώτη δεκάδα μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Η συμβολή της έρευνας στην οικονομική ανάπτυξη, πάντως, είναι καταλυτική, αφού όπως έχει τεκμηριωθεί σε μελέτες της Ε.Ε., αν επενδύσουμε στην έρευνα και την τεχνολογία ποσοστό 3% του ΕΑΠ έως το 2020, μπορεί να δημιουργήσουμε 3,7 εκατ. θέσεις εργασίας έως το 2025. Από την πλευρά μας, με στοχευμένες ενέργειες καταβάλλουμε προσπάθειες ώστε την επόμενη δημοσιονομική περίοδο να προσεγγίσουμε το 2020 τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 1,5%.
Ποιες είναι αυτή τη στιγμή οι προτεραιότητες της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, της οποίας είστε επικεφαλής;
Η άμεση προτεραιότητά μας αυτή τη στιγμή είναι η ψήφιση του νέου Σχεδίου Νόμου για την Έρευνα και την Καινοτομία ώστε η χώρα, μετά από 29 ολόκληρα χρόνια, να εξοπλιστεί με ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο για τον κρίσιμο, για την ανάπτυξή της, τομέα της Έρευνας και της Καινοτομίας. Στις προτεραιότητες μας επίσης συγκαταλέγονται και η ολοκλήρωση της Εθνικής Στρατηγικής Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας (ΕΣΕΤΑΚ), η ολοκλήρωση του Εθνικού Οδικού Χάρτη Ερευνητικών Υποδομών, ο εκσυγχονισμός του ερευνητικού ιστού της χώρας και η περιφερειακή ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας. Παράλληλα, καταβάλλουμε μεγάλες προσπάθειες για την κατά το δυνατό μεγαλύτερη απορρόφηση των κονδυλίων έρευνας της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου 2007 – 2013, ενώ συμμετέχουμε πολύ ενεργά στην κατάρτιση του επόμενου ΕΣΠΑ 2014 – 2020 και στα Επιχειρησιακά Προγράμματά του και ξεκινάμε ήδη τη διαδικασία υλοποίησης ορισμένων ώριμων δράσεων της επόμενης Προγραμματικής περιόδου ώστε να μην υπάρξει η καθυστέρηση που παρατηρήθηκε στο προηγούμενο ΕΣΠΑ.
Εσείς, όντας και ο ίδιος Ερευνητής, τι θα συμβουλεύατε ένα νέο σήμερα που θα προσανατολιζόταν προς αυτή την κατεύθυνση;
'Oπως κάθε επιστημονικός τομέας, έτσι και ο τομέας που αφορά στην έρευνα, οποιαδήποτε μορφή έρευνας, έχει ανάγκη από άτομα που διαθέτουν πείσμα για την αναζήτηση, αντοχή, πίστη, επιμονή, πάθος για το αντικείμενό τους και κυρίως αγάπη και διάθεση προσφοράς για το συνάνθρωπο και την κοινωνία γενικότερα. Αν λοιπόν, το όνειρο ενός νέου είναι ν' ασχοληθεί και να αφιερωθεί, ενδεχομένως, στην έρευνα, όχι μόνο θα τον συμβούλευα να προσπαθήσει να το κάνει πραγματικότητα, αλλά θα τον προέτρεπα κιόλας να το διεκδικήσει με κάθε τρόπο. Στην Ελλάδα, έχουν διαμορφωθεί , ως επί το πλείστον, οι συνθήκες που επιτρέπουν σ' ένα νέο να ασχοληθεί με τον τομέα αυτό , ενώ δίνονται πλέον πολλές ευκαιρίες και δυνατότητες που, αν αξιοποιηθούν σωστά, μπορούν να οδηγήσουν σε βέλτιστα αποτελέσματα. Πολλοί, εξάλλου, νέοι ερευνητές σε ελληνικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα «χτίζουν» ερευνητικό υλικό ευρωπαϊκού και παγκόσμιου επιπέδου. Από την άλλη, αυτό ακριβώς επιδιώκουμε, να μείνουν τα φωτεινά και ξεχωριστά μυαλά στη χώρα μας και να αποτρέψουμε το φαινόμενο της «διαρροής εγκεφάλων». Κι αυτό θα το πετύχουμε αυτό μόνο αν επενδύσουμε στη γνώση, αν επενδύσουμε στην έρευνα. Είναι ανάγκη πια να αλλάξει η νοοτροπία στη χώρα μας και να στηρίξουμε τις νέες γενιές , που είναι και το μέλλον μας, να ασχοληθούν με την έρευνα και καινοτομία και να διαπρέψουν στην Ελλάδα και όχι μόνο στο εξωτερικό.
Η αποτροπή κατακερματισμού των πόρων που θα διατεθούν από το επόμενο ΕΣΠΑ (2014-2020), καθώς και η αποτροπή της «διαρροής εγκεφάλων» από την Ελλάδα είναι μερικά από τα ερωτήματα, στα οποία απαντάει, ο Γενικός Γραμματέας.
Πρόσφατα κατατέθηκε προς ψήφιση στη Βουλή το νέο Σχέδιο Νόμου για την Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτομία. Ποιες πιστεύετε ότι θα είναι οι βασικές αλλαγές που θα επιφέρει στον ερευνητικό ιστό της χώρας μας;
Με το νέο Σχέδιο Νόμου στοχεύουμε στον εκσυγχρονισμό του εθνικού θεσμικού πλαισίου που διέπει την Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτομία (ΕΤΑΚ), χωρίς συνοριακούς, εδαφικούς ή άλλους περιορισμούς, εναρμονισμένου με το αντίστοιχο Ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο, το οποίο θα διέπεται από τις αρχές της αριστείας, της αξιοκρατίας και της διαφάνειας. Πρόκειται για ένα Σχέδιο Νόμου σύγχρονο, απλό, ευθυγραμμισμένο με τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας, και προσανατολισμένο να συνδέσει την Έρευνα με την Παραγωγή και την Επιχειρηματικότητα. Σκοπός του, μετά από 29 χρόνια ισχύoς του υφιστάμενου νόμου, είναι να συμβάλει στην περαιτέρω πρόοδο της τεχνολογίας, στην ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού και στην ανάπτυξη και δημιουργία ενός ανταγωνιστικού οικοσυστήματος έρευνας και καινοτομίας στη χώρα μας.
Ποιός είναι ο ρόλος της Έρευνας και της Καινοτομίας στην οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας για τα επόμενα χρόνια;
Η Έρευνα και η Καινοτομία καλείται να παίξει, σε σχέση με το παρελθόν, ένα πολύ πιο σημαντικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη και στην έξοδο της χώρας από την κρίση. Στο επόμενο ΕΣΠΑ (2014 – 2020) τα κονδύλια που θα διατεθούν για δράσεις Έρευνας και Καινοτομίας θα είναι πολύ μεγαλύτερα από αυτά που διατέθηκαν κατά τις προηγούμενες Προγραμματικές περιόδους. Θα εφαρμοστούν νέες πολιτικές, όπως αυτή της Έξυπνης Εξειδίκευσης, η οποία προσβλέπει στην εστίαση των προσπαθειών και των πόρων σε ορισμένους τομείς προτεραιότητας ώστε να μην υπάρχει κατακερματισμός των πόρων και το αποτέλεσμα να είναι ορατό από την οικονομία.
Έχει τη δυνατότητα το ελληνικό ερευνητικό δυναμικό να βοηθήσει στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας;
Βεβαίως... Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω η Ελλάδα διαθέτει ερευνητές υψηλής ποιότητας και ανταγωνιστικότητας. Αυτό που χρειάζεται, και προς την κατεύθυνση αυτή δουλεύουμε στη ΓΓΕΤ, είναι να δημιουργήσουμε τις συνθήκες ώστε το δυναμικό αυτό να συνεργαστεί με τις επιχειρήσεις για την παραγωγή καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών με στόχο την εξαγωγή τους στην παγκόσμια αγορά.
Πιστεύετε δηλαδή ότι είναι αναγκαία η σύνδεση της έρευνας με την επιχειρηματικότητα.
Αναμφισβήτητα, ναι. Όπως σας ανέφερα ήδη, το νέο Σχέδιο Νόμου για την Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτομία, δίνει τη δυνατότητα να συνδεθούν τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα με την επιχειρηματικότητα. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να ξεπεράσουμε την έρευνα για την έρευνα και να προσανατολιστούμε στην έρευνα για την παραγωγή, που θα συνεισφέρει στην ανάπτυξη με την προσέλκυση επενδυτών και στην απασχόληση με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Μ' αυτό τον τρόπο θα ενεργοποιήσουμε αυτό που αποκαλείται «τρίγωνο της γνώσης», Εκπαίδευση – Έρευνα –Καινοτομία και θα κατευθύνουμε τις προσπάθειές μας προς την πορεία του «Ερευνώ – Καινοτομώ – Επιχειρώ για την Ελλάδα».
Το τελευταίο διάστημα γίνεται λόγος για μείωση των κονδυλίων, από τα οποία χρηματοδοτούνται ερευνητικά προγράμματα. Θα μπορούσατε να μας δώσετε μια πιο σαφή εικόνα της υπάρχουσας κατάστασης;
Όντως, τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης οι επενδύσεις για έρευνα στη χώρα μας είναι μειωμένες, όπως άλλωστε και στους περισσότερους τομείς του δημοσίου. Αυτές φτάνουν μόλις το 0,69% του ΑΕΠ στο τέλος του 2012. Είναι, όμως, ενθαρρυντικό ότι ο ιδιωτικός τομέας τα τελευταία χρόνια δεν ακολουθεί σε μειώσεις, αλλά αντίθετα αυξάνει τα κονδύλια που αφιερώνει στην έρευνα. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την υψηλή απορροφητικότητα κονδυλίων από τον ερευνητικό ιστό, είτε δημόσιο είτε ιδιωτικό, κατατάσσει τη χώρα μας στην πρώτη δεκάδα μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Η συμβολή της έρευνας στην οικονομική ανάπτυξη, πάντως, είναι καταλυτική, αφού όπως έχει τεκμηριωθεί σε μελέτες της Ε.Ε., αν επενδύσουμε στην έρευνα και την τεχνολογία ποσοστό 3% του ΕΑΠ έως το 2020, μπορεί να δημιουργήσουμε 3,7 εκατ. θέσεις εργασίας έως το 2025. Από την πλευρά μας, με στοχευμένες ενέργειες καταβάλλουμε προσπάθειες ώστε την επόμενη δημοσιονομική περίοδο να προσεγγίσουμε το 2020 τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 1,5%.
Ποιες είναι αυτή τη στιγμή οι προτεραιότητες της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, της οποίας είστε επικεφαλής;
Η άμεση προτεραιότητά μας αυτή τη στιγμή είναι η ψήφιση του νέου Σχεδίου Νόμου για την Έρευνα και την Καινοτομία ώστε η χώρα, μετά από 29 ολόκληρα χρόνια, να εξοπλιστεί με ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο για τον κρίσιμο, για την ανάπτυξή της, τομέα της Έρευνας και της Καινοτομίας. Στις προτεραιότητες μας επίσης συγκαταλέγονται και η ολοκλήρωση της Εθνικής Στρατηγικής Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας (ΕΣΕΤΑΚ), η ολοκλήρωση του Εθνικού Οδικού Χάρτη Ερευνητικών Υποδομών, ο εκσυγχονισμός του ερευνητικού ιστού της χώρας και η περιφερειακή ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας. Παράλληλα, καταβάλλουμε μεγάλες προσπάθειες για την κατά το δυνατό μεγαλύτερη απορρόφηση των κονδυλίων έρευνας της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου 2007 – 2013, ενώ συμμετέχουμε πολύ ενεργά στην κατάρτιση του επόμενου ΕΣΠΑ 2014 – 2020 και στα Επιχειρησιακά Προγράμματά του και ξεκινάμε ήδη τη διαδικασία υλοποίησης ορισμένων ώριμων δράσεων της επόμενης Προγραμματικής περιόδου ώστε να μην υπάρξει η καθυστέρηση που παρατηρήθηκε στο προηγούμενο ΕΣΠΑ.
Εσείς, όντας και ο ίδιος Ερευνητής, τι θα συμβουλεύατε ένα νέο σήμερα που θα προσανατολιζόταν προς αυτή την κατεύθυνση;
'Oπως κάθε επιστημονικός τομέας, έτσι και ο τομέας που αφορά στην έρευνα, οποιαδήποτε μορφή έρευνας, έχει ανάγκη από άτομα που διαθέτουν πείσμα για την αναζήτηση, αντοχή, πίστη, επιμονή, πάθος για το αντικείμενό τους και κυρίως αγάπη και διάθεση προσφοράς για το συνάνθρωπο και την κοινωνία γενικότερα. Αν λοιπόν, το όνειρο ενός νέου είναι ν' ασχοληθεί και να αφιερωθεί, ενδεχομένως, στην έρευνα, όχι μόνο θα τον συμβούλευα να προσπαθήσει να το κάνει πραγματικότητα, αλλά θα τον προέτρεπα κιόλας να το διεκδικήσει με κάθε τρόπο. Στην Ελλάδα, έχουν διαμορφωθεί , ως επί το πλείστον, οι συνθήκες που επιτρέπουν σ' ένα νέο να ασχοληθεί με τον τομέα αυτό , ενώ δίνονται πλέον πολλές ευκαιρίες και δυνατότητες που, αν αξιοποιηθούν σωστά, μπορούν να οδηγήσουν σε βέλτιστα αποτελέσματα. Πολλοί, εξάλλου, νέοι ερευνητές σε ελληνικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα «χτίζουν» ερευνητικό υλικό ευρωπαϊκού και παγκόσμιου επιπέδου. Από την άλλη, αυτό ακριβώς επιδιώκουμε, να μείνουν τα φωτεινά και ξεχωριστά μυαλά στη χώρα μας και να αποτρέψουμε το φαινόμενο της «διαρροής εγκεφάλων». Κι αυτό θα το πετύχουμε αυτό μόνο αν επενδύσουμε στη γνώση, αν επενδύσουμε στην έρευνα. Είναι ανάγκη πια να αλλάξει η νοοτροπία στη χώρα μας και να στηρίξουμε τις νέες γενιές , που είναι και το μέλλον μας, να ασχοληθούν με την έρευνα και καινοτομία και να διαπρέψουν στην Ελλάδα και όχι μόνο στο εξωτερικό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου